NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN RỐI LOẠN TÌNH DỤC Ở NAM GIỚI TRẺ (< 39 TUỔI)

Fertility-Problems-in-MenTheo thống kê của hiệp hội niệu khoa hoa kỳ năm 2012 (American Urological Association -2012), nam giới ở độ tuổi từ 18 – 39 so với các nhóm tuổi khác gặp nhiều vấn đề về sức khỏe tình dục hơn như : Vô sinh nam, thiểu năng hormon sinh dục nam, rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh, tinh hoàn ẩn, nang hay khối u tinh hoàn, dãn tĩnh mạch tinh và các rối loạn khác của bìu, lỗ tiểu đóng thấp, cong dương vật (Peyronie’s), những bệnh lây qua dường tình dục ( lậu, giang mai, chlamydia, Herpes sinh dục, HPV, HIV…) .

Ở phạm vi bài viết này, chúng ta quan tâm đến một số vấn đề đang trở nên “hot” đối với nam giới trẻ trong thời đại phát triển hiện nay: rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh.

Theo kết quả khảo sát, 15-20% nam giới tự nhận thấy có vấn đề về tình dục, số người đến các cơ sở y tế khám vì các vấn đề liên quan đến sức khoẻ tình dục ngày càng tăng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn giấu diếm và không dám đi khám có thể do phong tục tập quán Á Đông còn khắt khe về đời sống tình dục, dư luận xã hội chưa cởi mở với những vấn đề tế nhị như vậy. Ở đây, chúng tôi đưa ra một số vấn đề mà có ảnh hưởng đến sức khoẻ tình dục để góp phần giúp mọi người có cái nhìn đúng đắn hơn về vấn đề này.

Rối loạn cương dương (Erectile dysfunction) được định nghĩa là tình trạng mất khả năng để đạt được và duy trì được sự cương cứng của dương vật đủ để giao hợp.

Rối loạn cương dương được Hội Nam học thế giới dùng thay cho các từ bất lực, liệt dương, thiểu năng sinh dục nam giới… từ năm 1997.

Rối loạn cương dương thường xảy ra ở những bệnh nhân bị: stress, xơ vữa mạch máu ngoại vi, các bệnh mạn tính (tăng huyết áp, tăng cholesteron máu, người mắc bệnh tim, suy thận, đái tháo đường…), rối loạn nội tiết (testosterol, LH, FSH..), sau một chấn thương (vùng niệu đao hay tầng sinh môn, tủy sống, não bộ..), sau một liệu pháp điều trị (xạ trị vùng chậu, cắt tiền liệt tuyến, phẫu thuật mạch máu ngoại vi hay động mạch..), tác dụng phụ của thuốc (thuốc tác động lên hệ thần kinh trung ương, kháng Androgen, chống trầm cảm…), do một số yếu tố bẩm sinh ( “của quí” quá ngắn, teo nhỏ, cong,..), viêm nhiễm bộ phận sinh dục.

Rối loạn xuất tinh (Disorders of ejaculation)  – được chia làm 4 thể lâm sàng chính: xuất tinh sớm, xuất tinh muộn, xuất tinh ngược dòng và không xuất tinh. Ngoài ra còn có : xuất tinh máu, đau khi xuất tinh…và ở đây ta cũng chỉ đề cập đến vấn đề nhạy cảm là xuất tinh sớm.

Xuất tinh sớm: để chẩn đoán xuất tinh sớm phải có 3 yếu tố: thời gian xuất tinh ngắn (< 2 phút), thiếu kiểm soát, không thỏa mãn tình dục. Chẩn đoán xuất tinh sớm cần loại trừ nguyên nhân xuất tinh sớm do rượu, sử dụng thuốc, bạn tình mới, tần số hoạt động tình dục thấp, tình huống “mới lạ”…

Xuất tinh sớm thường do:

Tâm lý: lo lắng, hồi hộp, lần giao hợp đầu tiên, kỹ thuật kiểm soát xuất tinh kém, tinh thần không ổn định..

Tăng nhạy cảm bộ phận sinh dục nam giới.

Tóm lại, rối loạn hoạt động tình dục ở nam (rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh) là sự kết hợp giữa tổn thương thực thể và tâm lý. Vì vậy, các quý ông cần tìm hiểu và phát hiện sớm những yếu tố ảnh hưởng đến mình để có hướng khắc phục kịp thời.

Các phương pháp điều trị:

Trị bệnh nào cũng vậy, không chữa tận gốc thì sớm muộn cũng tiền mất tật mang. Nếu phía sau tình trạng rối loạn cương dương, xuất tinh sớm, mất ham muốn… là căn bệnh nào đó, như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, trầm cảm…, chưa được điều trị hiệu quả thì việc dùng thuốc kích dục chẳng khác nào liều mạng mua thuốc… dỏm!, vì thuốc hạ áp, thuốc an thần, thuốc hạ đường huyết, thuốc nào hầu như cũng có phản ứng phụ là liệt dương!

1. Rối loạn cương dương

A. Điều trị không phẫu thuật

Thay đổi lối sống

Tránh tình trạng béo phì.

Thường xuyên tập thể dục. Rối loạn cương dương có tỉ lệ cao ở người lười vận động và tỉ lệ thấp hơn ở người năng vận động. Chú ý tập luyện các nhóm cơ vùng chậu.

Không hút thuốc lá. Hút thuốc lá gia tăng đáng kể rối loạn cương dương, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, và phải dùng thuốc điều trị .

Đi xe đạp đường trường là một yếu tố nguy khác cần bàn luận.

Thay đổi thuốc điều trị

Khi bệnh nhân than phiền về suy giảm tình dục sau khi điều trị, rất cần xác định vấn đề liên quan. Thuốc hạ áp làm giảm huyết áp, ảnh hưởng nguyên phát đến sự cương dương. Các thuốc ức chế α-adrenergic không chọn lọc là nguyên nhân thường gặp gây ảnh hưởng cương dương. Cần chú ý các thuốc như: methyldopa, reserpine, lợi tiểu thiazide, spironolactone, ức chế kênh canxi, ức chế men chuyển angiotensin…

Trên bệnh nhân điều trị trầm cảm, SSRIs (selective serotonin reuptake inhibitors) đã thay thế thuốc chống trầm cảm 3 vòng và MAOs (monoamine oxidase inhibitors) do hiệu quả điều trị tương đương hoặc tốt hơn nhưng tác dụng phụ ít hơn.

Dùng các cơ quan của sinh vật

– Hòa vào rượu: sừng tê giác, mật gấu, máu rắn, máu ba ba

– Các món ăn: mào gà trống, lưỡi chim, tinh hoàn dê, tinh hoàn bò rừng trong thời kì động dục

– Năm 1997, Indonesia công bố bài thuốc dùng tinh hoàn và dương vật cá sấu

Việt Nam có kinh nghiệm dùng tầm chín, rắn độc, cá ngựa, tắc kè

Sử dụng các phương pháp hỗ trợ cho sự tưới máu vào “của quí”

Châm cứu

Xoa kích thích

Dùng các chất kích thích thoa bên ngoài.

Tâm lí-tình dục liệu pháp

Bệnh nhân không có nguyên nhân thực thể gây rối loạn cương dương hoặc không bị rối loạn cương dương nên tham gia khóa tâm lí tình dục trị liệu ngắn hạn (6-12 tuần).

Trong rối loạn cương dương do nguyên nhân thực thể, phương pháp này có thể phối hợp với các phương pháp khác để nâng cao hiệu quả điều trị. Stress, lo lắng có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục nên không được xem thường phương pháp này trong các điều trị nguyên nhân thực thể.

Dùng nội tiết tố

Dùng nội tiết tố nam testosteron khi bị thiếu ( Cần phải khám và điều trị tại những cơ sở y tế có đủ điều kiện chẩn đoán và điều trị)

Dùng thuốc

Hiện nay có rất nhiều loại thuốc được sử dụng: Alprostadil qua ngả niệu đạo, Sildenafil citrate (Viagra), Levitra (Vardenafil), Cialis (tadalafil)  uống, Phentolamine uống, tiêm trực tiếp vào “ của quí”,…Tuy nhiên tất cả đều phải được chỉ định bởi các bác sĩ chuyên khoa tiết niệu & nam khoa.

Dụng cụ hút gây cương

Đây là một trong 3 cách điều trị chính rối loạn cương dương của Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ (AUA). Đây là một phương pháp không xâm lấn.

B. Điều trị phẫu thuật

Các phẫu thuật mạch máu

Phục hồi lưu thông mạch máu nếu như có khiếm khuyết.

Phẫu thuật lắp ghép bộ phận giả

Là phẫu thuật đặt vào 2 bên vật hang một ống chất dẻo cứng bằng silicone, có chiều dài phù hợp với từng người làm cho “của quí” luôn luôn cương cứng có thể giao hợp bất cứ lúc nào. Có 2 loại thể hang không bơm phồng được và loại thể hang bơm phồng được

Phẫu thuật tạo  hình các bệnh làm biến dạng hình thể giải phẫu “của quí”

Một số bệnh dị tật bẩm sinh hoặc mắc phải làm thay đổi hình thể giải phẫu bộ phận sinh dục nam giới  và không thể đưa được vào bộ phận sinh dục nữ để giao hợp như bệnh : bị cong – bệnh Peyronie, chẻ đôi, nhỏ, ngắn. . . cần phẫu thuật tạo hình sưả chữa trả lại hình thể bình thường cuả “ của quí”  khi cương cứng.

2. Xuất tinh sớm

Điều trị tâm lý

Một trong những nguyên nhân gây xuất tinh sớm là do sự lo lắng, hồi hộp, tinh thần không ổn định… vì vậy cần được điều chỉnh tâm lý tốt.

Thay đổi hành vi

Đây là phương pháp ngăn xuất tinh sớm bằng cách ngưng kích thích tình dục: có thể tự bản thân người nam ( tự phân tán tư tưởng không tập trung vào “việc” đang thực hiện với người nữ) hay có sự giúp đỡ của người nữ (“véo” vào người nam khi thấy rằng anh này sắp “bại trận” sớm – người nam bị đau sẽ bị phân tâm).

Điều trị thuốc

Một số thuốc có hiệu quả trong việc điều trị xuất tinh sớm : citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, and sertraline…Ngoài ra còn có thể sử dụng gel tê tại chỗ thoa bên ngoài bộ phận sinh dục trước khi “lâm trận” hiệu quả đạt được cũng rất khả quan.

Khuyến cáo của Hội Niệu Khoa Hoa Kỳ

+ Chẩn đoán xuất tinh sớm dựa vào bệnh sử tình dục. Bệnh sử tinh dục chi tiết giúp chẩn đoán được tất cả bệnh nhân xuất tinh sớm.

+ Bệnh nhân vừa có rối loạn cương vừa có xuất tinh sớm, rối loạn cương nên điều trị trước.

+ Nguy cơ và lợi ích của những lựa chọn điều trị nên thảo luận với bệnh nhân trước khi điều trị. Mục tiêu chính điều trị xuất tinh sớm là sự hài lòng của bệnh nhân và bạn tình.

+ Xuất tinh sớm được điều trị hiệu quả với thuốc uống (SRIs) và tê tại chổ. Lựa chọn phương pháp điều trị dựa vào quyết định của thầy thuốc và sự ưa thích của từng bệnh nhân.

Bác sĩ NGUYỄN TRÍ QUANG

Chuyên khoa Tiết niệu & Nam khoa phòng khám quốc tế Victoria

135A Nguyễn Văn Trỗi, p 12, Q. Phú Nhuận, TP HCM

 

VÔ SINH NAM: NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Định nghĩa : t28-2005c

Vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng  không có khả năng hoạt động tình dục, không có thai một cách tự nhiên trong vòng một năm mà không áp dụng bất cứ một biện pháp tránh thai nào. (WHO 1995 – EAU Guidelines 2012).

Theo thống kê, có khoảng 15% cặp vợ chồng không thể có thai một cách tự nhiên.

Các nguyên nhân vô sinh nam:

–   Yếu tố bẩm sinh : Tinh hoàn ẩn, thiểu năng tinh hoàn, bất sản ống dẫn tinh bẩm sinh

–   Bất thường tiết niệu mắc phải : bế tắc, xoắn tinh hoàn, khối u tinh hoàn, viêm tinh hoàn

–    Nhiễm trùng đường tiết niệu sinh dục

–    Tăng nhiệt độ tinh hoàn ( thường liên quan đến dãn tĩnh mạch tinh)

–    Rối loạn nội tiết tố

–    Bất thường về di truyền

–    Yếu tố miễn dịch ( bệnh tự miễn)

–    Bệnh hệ thống ( Đái tháo đường, suy gan –  thận, ung thư..)

–    Yếu tố ngoại sinh (thuốc, chất độc, chiếu xạ)

–     Các yếu tố lối sống (béo phì, hút thuốc lá, thuốc, steroid đồng hóa)

–     Nguyên phát ( 40 – 50 %)

Tại Việt Nam, nguyên nhân nào chiếm nhiều nhất?

Các thống kê về nguyên nhân vô sinh ở Việt Nam thường được thực hiện riêng lẻ tại các phòng khám nam khoa hoặc các phòng khám hiếm muộn nên con số mỗi nơi đưa ra có thể khác biệt nhau.  Theo chúng tôi, nhiều nhất là:

–    Giãn tĩnh mạch tinh

–    Tắc ống dẫn tinh, mào tinh do viêm, do bệnh lao mào tinh.

–    Bất sản ống dẫn tinh bẩm sinh

–    Teo tinh hoàn do quai bị

–    Tinh hoàn ẩn

–    Thoát vị bẹn, tràn dịch tinh mạc

–    Rối loạn nội tiết tố ( suy hạ đồi – tuyến yên)

Điều trị

Không dùng thuốc :

–    Không hút thuốc

–    Không uống rượu

–    Tránh hoạt động thể thao quá mức : marathon,..

–    Giữ nhiệt độ bìu không quá cao :  không mặc đồ lót chật ,…

–    Tránh tắm nước nóng, tắm hơi thường xuyên

–    Tránh điều kiện làm việc nóng nực

–     Tránh dùng thuốc có hại cho quá trình sinh tinh

Dùng thuốc :

–   Thường dùng là các thuốc chống ôxy hóa như vitamin E và C hay Clomiphene, các thuốc này có thể cải thiện chất lượng tinh dịch và làm tăng tỷ lệ có thai tự nhiên.

–    Nếu bệnh nhân có tinh dịch bị nhiễm trùng thì dùng kháng sinh sẽ giúp tinh dịch đồ cải thiện nhanh.

–    Nếu bệnh nhân không có tinh trùng do não không tiết ra các nội tiết tố hướng sinh dục để kích thích sinh tinh (FSH và LH), thì chích các chất này cũng mang lại hiệu quả như: HCG, HMG (tiêm bắp).

–    Nếu bệnh nhân có kháng thể kháng tinh trùng : corticoid liều cao, nhưng lưu ý tác dụng phụ cao hơn tác động có lợi.

Phẫu thuật :

–    Các chỉ định điều trị gồm

–    Lỗ niệu đạo lạc chỗ, hẹp bao qui đầu

–    Dãn tĩnh mạch thừng tinh (cải thiện trong 60-70% trường hợp và tỉ lệ có thai là 40% trong 1 năm – TS . Nguyễn Thành Như)

–    Bất lực do tổn thương thực thể: ống hút chân không, dây cột gốc dương vật

–    Không có tinh trùng do tắc đường dẫn tinh: đây là phẫu thuật thường được thực hiện để điều trị vô sinh nam.

Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản

Bao gồm 3 kỹ thuật:

–     Bơm tinh trùng đã được lọc rửa vào buồng tử cung: kỹ thuật này dành cho các trường hợp tinh dịch đồ bình thường mà vợ lâu quá không có thai hay tinh trùng yếu nhẹ, yếu vừa.

–      Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): kỹ thuật này dành cho các trường hợp tinh dịch đồ kém hay tắc ống dẫn tinh mà không thể mổ nối được (ví dụ bệnh bất sản ống dẫn tinh hai bên).

–      Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI): hiện nay, ICSI được xem là phương pháp điều trị vô sinh nam hiệu quả nhất, tỉ lệ có thai của một chu kỳ điều trị thường trên 30%.

KẾT LUẬN

Vô sinh nam là một trong những nguyên nhân chính gây vô sinh. Thiểu năng tinh trùng chiếm đa số các nguyên nhân gây vô sinh nam. Do đó không nên đợi đến khi trưởng thành, lập gia đình mới đến khám sức khỏe sinh sản mà nên đi khám ngay khi thấy có bất thường. Đây là việc quan trọng nhất mà các quí ông cần lưu ý!

Bác sĩ NGUYỄN TRÍ QUANG

Chuyên khoa Tiết niệu & Nam khoa phòng khám quốc tế Victoria

135A Nguyễn Văn Trỗi, p 12, Q. Phú Nhuận, TP HCM